شبیه سازی اثرات تغییر اقلیم بر تولید سیب زمینی در منطقه فریدون شهر اصفهان و ارائه راهکارهای سازگاری بر اساس رهیافت های مدلسازی

تغییراقلیم یکی از مهمترین مسائل پیشرو در تولید گیاهان زراعی در آینده می باشد. راهکارهای سازگاری به تغییر اقلیم و همچنین تخفیف اثرات تغییر اقلیم از جمله رهیافت های مدیریتی در جهت مقابله با پدیده تغییر اقلیم در کشاورزی می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر تغییر اقلیم و همچنین ارائه راهکارهای مدیریتی در جهت سازگاری و تخفیف اثرات تغییر اقلیم بر تولید سیب زمینی در منطقه فریدون شهر می باشد. دراین مطالعه برای شبیه-سازی داده های آب و هوایی از مدلlars-wg و برای شبیه سازی رشد و نمو سیب زمینی از مدل substor–potato استفاده شد. به منظور واسنجی و اعتباردهی مدل رشد، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو سال زراعی 1392-1391 و 1393-1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی در سه سطح (15 اردیبهشت، 1 و 15 خرداد) و ارقام مختلف سیب¬زمینی به عنوان کرت فرعی در سه سطح (آگریا، سانته و آریندا) بودند. در بخش سازگاری، تغییر تاریخ کاشت و همچنین استفاده از ارقام مختلف سیب زمینی در دو مدل گردش عمومی hadcm3 و ipcm4 تحت سه سناریویa2، b1 و a1b در سه دوره زمانی 2015 تا 2045 (2030)، 2046 تا 2075 (2060) و 2076 تا 2105 (2090) مورد ارزیابی قرار گرفت. در بخش تخفیف نیز تلقیح گیاه سیب زمینی با قارچ مایکوریزا به عنوان جایگزینی برای کودهای شیمیایی فسفره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج شبیه سازی نشان داد که عملکرد غده سیب زمینی تحت تاثیر تغییر اقلیم در آینده کاهش خواهد یافت که این کاهش در سناریوی a2 بیشتر از دو سناریوی دیگر بود. با گذشت زمان اثرات منفی تغییر اقلیم بر عملکرد سیب زمینی افزایش نشان داد، به طوری که کمترین عملکرد غده در سال 2090 مشاهده شد. تغییر تاریخ کاشت منجر به کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم بر سیب زمینی گردید، به طوری که کشت دیرهنگام سیب زمینی (15 خرداد) نسبت به کشت رایج (1 خرداد) از عملکرد بیشتری در شرایط تغییر اقلیمی آینده برخوردارخواهد بود. عملکرد بیشتر سیب زمینی در کشت دیرهنگام نسبت به رایج در شرایط تغییر اقلیم آینده را می-توان به عدم انطباق مرحله گلدهی سیب زمینی با حداکثر دمای هوای منطقه در کشت دیرهنگام نسبت داد. استفاده از ارقام مختلف نیز پاسخ مثبتی در جهت کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم بر عملکرد سیب زمینی می باشد وکشت رقم آریندا(رقم زودرس) نسبت به رقم آگریا (رقم رایج منطقه) از عملکرد بالاتری در تغییر اقلیم آینده برخوردار خواهد بود. بنابراین، با توجه به نتایج شبیه سازی، می توان کاشت سیب زمینی در 15 خرداد و رقم آریندا را به عنوان بهترین راهکار مدیریت زراعی در منطقه در جهت کاهش اثرات سوء تغییر اقلیم گزارش کرد که در طراحی اکوسیستم کشاورزی در این منطقه بایستی در آینده مدنظر قرار گیرد.نتایج آزمایش نشان داد که تلقیح گیاه سیب زمینی با قارچ مایکوریزا منجر به کاهش مصرف کود شیمیایی فسفره به مقدار 61/5 کیلوگرم در هکتار می گردد که با توجه به ضریب انتشار گاز گلخانه ای به ازای مصرف هر کیلوگرم کود فسفره (0/2 کیلوگرم دی اکسید کربن)، می¬توان عنوان کرد که تلقیح سیب زمینی با قارچ مایکوریزا منجر به کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن